|
عبد ا... هاتفى خرجردي شاعر تاریخ تولد : اوايل قرن نهم هجرى قمرى تاریخ وفات : 927 ه ق محل تولد : خرجرد جام محل وفات : خرجرد جام |
|
|
مولانا عبد ا... هاتفي از شعراي بزرگ اواخر عهد تيمور و اوايل دوره صفويه است.وي خواهر زاده شاعر برجسته ايراني نور الدين عبدالرحمن جامي بود و در اوايل قرن نهم هجري قمري در خرجرد جام به دنيا آمد. هاتفي از كودكي در نزد دايي خود به تحصيل علوم ادبي متداول پرداخت و از آنجا كه داراي طبع رواني در شعر و شاعري بود از سوي عبدالرحمن جامي مورد تشويق قرار گرفت. شروع شاعري هاتفي بدين گونه بود كه پس از مطالعه در اشعار شعراي متقدم از جمله فردوسي و نظامي گنجوي در صدد برآمد خمسه‌اي مشابه خمسه نظامي بسرايد واز دائي سخنور خود اجازه خواست . عبدالرحمن‌جامي به او گفت كه اگر بتواند پاسخ سه بيت حكيم فردوسي را بدهد قادر به سرودن خمسه مزبور خواهد بود. درختي كه تلخست ويرا سرشت/ گرش بر نشاني بباغ بهشت // ور از جوي خلدش بهنگام آب / به ببيخ انگبين ريزي و شهد ناب // سرانجام گوهر بكار آورد / همان ميوه تلخ بار آورد // عبدا... در جواب چنين گفت : اگر بيضه زاغ ظلمت سرشت/ نهي زير طاوس باغ بهشت // بهنگام آن بيضه پروردنش / زانجير جنت دهي ارزنش// دهي آبش از چشمه سلسبيل/ در آن بيضه دم در دمد جبرئيل // شود عاقبت بيضه زاغ، زاغ / برد رنج بيهوده طاوس باغ // عبدالرحمن جامي پس از شنيدن چهار بيت فوق ذوق ادبي هاتفي را تحسين كرد و(رخصت خمسه گفتن داد.) هاتفي در طول زندگاني طولاني خود روزگار امير تيمور،سلطان حسين بايقرا و شاه اسماعيل‌اول صفوي را دريافت و مورد اكرام و تجليل اميرعليشيرنوائي و شاه اسماعيل قرار گرفت. وي در زندگاني به مدح و ستايش شاهان و امرا نپرداخت و روزگارش را با كشاورزي و زراعت مي گذراند و درآمد خود را نيز بين فقرا ومستمندان تقسيم مي كرد. هاتفي دراويش و صوفيان را بزرگ مي‌داشت و در كنار باغ خود خانقاهي ساخته بود و در آن به عبادت و مراقبت نفس مي پرداخت. وي در اواخر عمر با شاه اسماعيل اول صفوي كه در راه بازگشت از جنگ با ازبكان‌به ملاقات او آمده بود ديدار كرد و شاهنامه‌اي در ذكر فتوحات شاه صفوي سرود كه ناتمام‌ماند. هاتفي در سال 927 هجري قمري در خرجرد جام درگذشت. هاتفي در سرودن انواع شعر بويژه مثنوي مهارت زيادي داشت. در اشعار زيباي اين شاعر به مضمونها و خيالات باريك و تشبيهات دقيق در اوصاف اشخاص ،اعمال آنان در ميادين جنگ وصف آرايي هاي قتال توجه شده است. (...زده تيغ و نيزه يلان بي دريغ / شده نيزه گلگون و گلنار تيغ // زخون دليران و گرد سپاه / زمين گشت سرخ و هوا شد سياه // كمان خم چو ابروي خوبان شده / زهر گوشه غارتگر جان شده // سپرها همه فتاده واژگون/ چو كشتي كه افتد بدرياي خون // كله خود ها گشته وارون همه / چو دلهاي عشاق پر خون همه // سرنيزه در سينه كاوش گرفت / زچشم زره خون تراوش گرفت // تبر زين بخون يلان گشته غرق / چو تاج خروسان جنگي به فرق // نه از قتل كس نيزه ها منفعل/ چو بالا بلندان بي رحم دل // شده پرچم طوقها فتنه بار / چو گيسوي كافر دلان تتار // به بيدار خو كرده گرز گران / چو دلهاي سنگين سيمي بران...) از تيمور نامه. |
|
|
مهم‌ترين آثار هاتفي عبارت است از: - مثنوي هاي ليلي و مجنون ، شيرين و خسرو و هفت منظر ( به تقليد از هفت پيكرنظامي) - تيمور نامه يا ظفر نامه ( درباره وقايع تاريخي و فتوحات تيمور) - مثنوي ناتمام شاهنامه شاه اسماعيل صفوي |
|
تور داخلی
تور افغنستان
